Een Scandinavisch vaderschapsverlof in België: waarom het moet en hoe het kan

In 2014 besloot de Noorse onderwijsminister zijn bevoegden 3 maanden lang over te dragen aan de Minister verantwoordelijk voor visserij. Torbjørn Røe Isaksen was namelijk net papa geworden en wenste voor zijn kind te zorgen. Weet u hoe de publieke opinie daarop reageerde? Niet: geen parlementaire vragen, geen kritische opiniestukken in de krant, geen haatmails van verontwaardigde burgers. In de kranten werd ter informatie een kort stukje aan het ministeriële verlof geweid, en daarmee was de kous af.

We zien het in België niet onmiddellijk gebeuren. Hier wordt een vader die belist een paar maanden thuis te blijven bij de geboorte van zijn kind nog vaak gezien als een slechte werknemer. Als een vader dat in Noorwegen niet doet, dan is hij een slechte vader.

Verschillende maatschappelijke prioriteiten zijn gelukkig niet enkel een cultureel gegeven, ze kunnen ook sterk door het beleid worden geboetseerd. Kijk maar hoe snel de meerderheid van gedacht veranderd is over roken op publieke plaatsen of homoseksualiteit naar aanleiding van een paar ophefmakende beleidsinitiatieven.

Met de vrijdaggroep hebben we daarom een concrete hervorming van het vader en ouderschapsverlof uitgewerkt. We breken onder meer een lans opdat vaders de eerste tien dagen van hun geboorteverlof aan 100% van hun loon worden uitbetaald. Daarnaast moeten vaders gedurende 2,5 maanden van hun ouderschapsverlof een dubbele uitkering kunnen krijgen, indien ze het verlof binnen het jaar na de geboorte van het kind opnemen. We schatten de kost van deze hervorming op 49 miljoen euro die gefinancierd kan worden door het vrouwonvriendelijke en arbeid ontmoedigende huwelijksquotiënt te hervormen.

Ons voorstel laat jonge gezinnen toe er netto 700 euro op vooruit te gaan en de wens van 3/4e van de Belgische vaders om meer tijd met hun kroost door te brengen in te willigen. Maar een genereus vaderschapsverlof is belangrijk voor nog een reden: de emancipatie van de vrouw. Iedereen heeft evenveel uren in een dag. Tijd is dus de grootste gelijkmaker, zou je denken. Nochtans toont onderzoek dat Belgische vrouwen 1,5 uur per dag meer huishoudelijke taken verrichten dan mannen.

Een deel van de vrouwen gaat vanwege deze rolspecialisatie deeltijds werken en offeren zo carrièrekansen op ten gunste van het gezin. Geen wonder dus dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in het publieke debat en leidinggevende posities. Daarnaast bedraagt de loonkloof in België nog steeds 10% volgens de OESO. Dit is bijzonder bitter wanneer Belgische vrouwen ruw geschat het equivalent van drie voltijdse werkmaanden per jaar meer onbetaald werk doen dan mannen. Tegelijk zien we een oververtegenwoordiging van vrouwen die in de eerste jaren na de geboorte van het kind arbeidsongeschikt worden – vaak ten prooi aan psychische ziektes. Is dit toeval?

Een consequent vaderschapsverlof kan hieraan helpen remediëren. Volgens onderzoek leidt het er namelijk toe dat vaders de rest van hun leven meer huishoudelijke taken op zich nemen, en dat vrouwen meer gaan werken en verdienen. De gender tijdsongelijkheid wordt rechtgetrokken. In Scandinavië waar wij wonen en mannen doorgaans betaald worden om van 10 weken tot een jaar thuis te blijven na de geboorte van een kind, nemen mannen meer huishoudelijke taken op zich. Kortom, dankzij onze hervorming van het vader- en ouderschapsverlof geven we gezinnen meer kansen en vrijheid: vrouwen kunnen kiezen meer tijd in hun carrière te steken, terwijl mannen de mogelijkheid krijgen langer met hun gezin bezig te zijn. Iedereen wint.